Γιάννης Καρούζος: Ο σκληρός πυρήνας της ανεργίας και οι μισθοί

Στη δεξαμενή του σκληρού πυρήνα της ανεργίας υπάρχουν σήμερα περί τους 500.000 ανέργους και εδώ και 15 μήνες τώρα δεν αλλάζει σημαντικά το πλήθος των ανέργων. Ήδη τον Ιανουάριο του 2023 οι άνεργοι ήταν 529.377 με το ποσοστό της ανεργίας να καταγράφεται στο 11,3%.Αντίστοιχα, φέτος τον Ιανουάριο η ανεργία καταγράφηκε αρχικά στο 10,4% και οι άνεργοι μετρήθηκαν σε 495.132. Τον Φεβρουάριο οι άνεργοι ήταν 524.428 και το ποσοστό της ανεργίας 11%.

Έτσι, παρά την διαρκή αποκλιμάκωση από το 2015 και μετά, τους τελευταίους πολλούς μήνες η ανεργία παλεύει με τον πήχη του 10% εμφανίζοντας ισχυρά σημάδια αντίστασης. Έπεσε κάτω από 12% για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2022 κι έσπασε το φράγμα του 11% τον Ιούλιο του 2023, δηλαδή 10 μήνες μετά! Από τότε, 8 μήνες μετά, δεν έχει σπάσει ακόμη το φράγμα του 10%. Η αποκλιμάκωση της ανεργίας δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς φαίνεται πως έχουμε φθάσει στον «σκληρό πυρήνα» της δομικής ανεργίας. Η χώρα έχει να δει μονοψήφιο ποσοστό ανεργίας από το μακρινό 2009, όταν το πρώτο 9μηνο η ανεργία κυμαίνονταν από 9% έως 9,9% σε αυξητική τότε πορεία, ενώ η καλύτερη περίοδος ήταν το 2008 με ανεργία στο 7,5% με 8%. Από τότε έχουν περάσει 14 χρόνια με διψήφια ποσοστά ανεργίας.

Αναφορικά με το προφίλ του ανέργου στον δομικό πυρήνα της ανεργίας, παρατηρούνται κυρίως νέες γυναίκες 15 έως 24 ετών.

Το ποσοστό ανεργίας κατά φύλο δείχνει πως στις γυναίκες η ανεργία ήταν 14,8% το 2023 και 13,2% το 2024. Αισθητά υψηλότερα δηλαδή από ότι στους άνδρες, που τα ποσοστά ήταν 8,6% το 2023 και 8% το 2024. Αντίστοιχα στις ομάδες μικρότερων ηλικιών η ανεργία «θερίζει» στους νέους 15-24 ετών. Συγκεκριμένα, για το 2023 η ανεργία σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα ανερχόταν σε 26,8%, ενώ το 2024 σε 22,9%. Αντίθετα, στις ηλικίες 25-74, τα ποσοστά ανεργίας για το 2023 ήταν 10,4% και για το 2024 9,7%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΥΠΑ, ένας «πυρήνας» 497.332 ανθρώπων είναι άνεργοι πάνω από 12 μήνες (μακροχρόνια άνεργοι) αλλά δηλώνουν ότι αναζητούν εργασία. Άλλοι 539.015 είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών. Αυτοί είναι κατά κύριο λόγο οι ανακυκλούμενοι άνεργοι που σχετίζονται και με την τουριστική σεζόν. Στις ηλικίες 30 – 44 ετών εντοπίζεται το 32,4% των εγγεγραμμένων ανέργων.

Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της CEDEFOP, η Ελλάδα κερδίζει αργυρό πανευρωπαϊκό μετάλλιο αναντιστοιχίας δεξιοτήτων των εργαζόμενων με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, καθώς συγκεντρώνει την 2η χειρότερη βαθμολογία στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 στο skills matching μετά την Ισπανία. Στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων (skills development) η Ελλάδα έρχεται 4 η από το τέλος μπροστά μόνο από την Κύπρο, την Ρουμανία και την Βουλγαρία, ενώ ουραγός είναι η χώρα μας και στον δείκτη (skills activation) καταλαμβάνοντας την 5 η θέση από το τέλος στην Ευρώπη των 27.

Πέρα από την αναντιστοιχία ταλέντων και αγοράς εργασίας το ζήτημα των μισθών είναι σημαντικό. Αν στον δομικό πυρήνα της ανεργίας βρίσκονται κυρίως νέοι και γυναίκες έχει ενδιαφέρον να δει κανείς την εξέλιξη των μισθών στους κλάδους που θα μπορούσαν να απορροφήσουν μεγάλο τμήμα του άνεργου αυτού πληθυσμού:

Τουρισμός – Εστίαση

Οι μισθοί το 2023 αντί να αυξηθούν μειώθηκαν σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ: μειώθηκαν -6,6% συγκριτικά με το 2022, το πρώτο τρίμηνο του 2023 -12,9%, το τρίτο τρίμηνο (εν μέσω της σεζόν) -11,9%. Αντίστοιχα, όμως, μειώθηκαν σημαντικά και οι ώρες εργασίας (-18,6%) αλλά και ο δείκτης των απασχολούμενων ατόμων (-19,5%), κάτι που οφείλεται προφανώς στην ισχυρή έλλειψη εργαζομένων.

Λιανικό εμπόριο

Ασθενικές ήταν οι αυξήσεις (κάτω από 10%) στο λιανικό εμπόριο το 2023. Ειδικότερα, το 2023 οι μισθοί αυξήθηκαν 9,5% συγκριτικά με το 2022. Στο Δ’ τρίμηνο οι αυξήσεις ήταν μόλις 3,1% και το 2022 η αύξηση ήταν ακόμη μικρότερη: 8,1%. Ο όγκος των απασχολούμενων ατόμων δεν αλλάζει σημαντικά – φαίνεται πως μένει σταθερός και μάλλον «ανακυκλώνει» τα ίδια άτομα.

Διοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες

Ασθενικές ήταν οι αυξήσεις (κάτω από 10%) το 2023 και στον κλάδο των διοικητικών υπηρεσιών: Το 2023 οι μισθοί αυξήθηκαν 8,7% συγκριτικά με το 2022. Ο όγκος των απασχολούμενων ατόμων δεν αλλάζει σημαντικά (+1,9% το 2023).

Μεταποίηση

Αμελητέες οι αυξήσεις το 2023 (κάτω από 10%) και στην μεταποίηση, καθώς το 2023 οι μισθοί αυξήθηκαν 7,1% συγκριτικά με το 2022, ενώ ο όγκος των απασχολούμενων ατόμων αυξήθηκε το 2023 κατά 7,2%.

Ως προς το μέσο μισθό στο σύνολο της οικονομίας, ισχύει ότι η αύξηση των απολαβών στην εξαρτημένη εργασία είναι ασθενής. Ο μέσος μικτός μισθός αυξήθηκε μόλις κατά 20% την τελευταία 10ετία, από το 2014 έως το 2023. Το 2014 ο μέσος μισθός (στοιχεία «Εργάνη») ήταν 1.042 ευρώ μικτά και έφτασε το 2023 στα 1.251 ευρώ (+ 200 ευρώ και 20% σε 10 ολόκληρα χρόνια).

Η μεγάλη επιχείρηση κατάρτισης και επανακατάρτισης δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων και ανέργων μέσω των νέων προγραμμάτων της ΔΥΠΑ με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης στοχεύει προς αυτή την κατεύθυνση: Στον αναπροσανατολισμό χιλιάδων ανέργων σε νέους επαγγελματικούς δρόμους ώστε να βελτιωθεί η σύζευξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων και των αναγκών της αγοράς εργασίας.

*Γιάννης Καρούζος, Δικηγόρος-Εργατολόγος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr