Γιώργος Κουτσούκος: Παραγραφή εισφορών και κατάργηση ποινικών διώξεων κατά οφειλετών

Όπως είναι ήδη γνωστό, η ένταξη στο “μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο” της πρόβλεψης περί 10ετούς παραγραφής των οφειλών προς τον e- ΕΦΚΑ, τελεί σε συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ που μειώνει τον χρόνο παραγραφής των οφειλών από την 20ετία στη 10ετία, όπως ήταν και πριν το νόμο Κατρούγκαλου, αναφορικά με τις οφειλές προς το ΙΚΑ. Βασικό ζητούμενο είναι να έχει παρέλθει 10ετία πριν την βεβαίωση της οφειλής ή στη συνέχεια μέχρι την ενεργοποίηση των αναγκαστικών μέτρων. Η 10ετία παραγραφής επανεκκινείται μετά από κάθε διακοπτική κίνηση της Διοίκησης (βεβαίωση, αναγκαστικά μέτρα κλπ). Κατά συνέπεια, οφειλές που δημιουργήθηκαν για απασχόληση, η οποία παρασχέθηκε την περίοδο 2006 – 2011 με 2012 είναι εκείνες που θα οδηγηθούν τώρα σε παραγραφή. 

Η ανωτέρω εξέλιξη είναι μεν ανακουφιστική για αρκετούς οφειλέτες (και δη για τους ελεύθερους επαγγελματίες), ωστόσο ευλόγως θέτει εφεξής ένα πολύ σοβαρό ζήτημα ιδίως στο πεδίο της μισθωτής εργασίας/απασχόλησης, αναφορικά με την τύχη των ποινικών διώξεων που προβλέπονται παγίως εκ του νόμου για την μη καταβολή κατά τον παρελθόντα χρόνο αξιόλογων ποσών (εργατικών και εργοδοτικών) εισφορών υπέρ του εργαζομένου εκ μέρους των εργοδοτών. Το θέμα αποκτά ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις, εάν συμπεριληφθούν και ευρύτερες περιπτώσεις μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών εκ μέρους εκπροσώπων – διοικούντων νομικά πρόσωπα (ιδίως κεφαλαιουχικών εταιρειών, ως βασικότερων μορφών άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας) έναντι του Δημοσίου και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης.

Ειδικότερα, κατά τα ισχύοντα έως και σήμερα, κατά των εργοδοτών που καθυστερούν την πληρωμή των εισφορών στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ασκείται ποινική δίωξη από τον αρμόδιο εισαγγελέα (αυτεπάγγελτα), για τα αδικήματα της παρακράτησης των εργοδοτικών εισφορών (άνω των 20.000 €) και της υπεξαίρεσης των εργατικών εισφορών (άνω των 10.000€), βάσει των διατάξεων του Α.Ν. 86/67 (ως ισχύει σήμερα). Στην πρώτη περίπτωση, οι εργοδότες τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών και πρόστιμο τουλάχιστον 150€ και στη δεύτερη περίπτωση με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών και πρόστιμο τουλάχιστον 150€.

Για να αποφύγουν οι εργοδότες την επιβολή των ποινών που προβλέπονται από τις διατάξεις του ανωτέρω νόμου, πρέπει να εξοφλήσουν τη συγκεκριμένη πράξη επιβολής εισφορών (ΠΕΕ) για την οποία έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, με τα αναλογούντα σε αυτή, κατά την ημερομηνία καταβολής, πρόσθετα τέλη, ή να εξοφλήσουν το σύνολο των οφειλών τους ή να ρυθμίσουν αυτές σε δόσεις , πριν την δικάσιμο, απευθυνόμενοι γις αυτό στην αρμόδια υπηρεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (Ταμείο Είσπραξης Εσόδων ΙΚΑ- ΕΤΑΜ ή Ταμειακή Υπηρεσία Υποκ/τος).

Σημειώνεται ότι το αδίκημα της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, όπως αυτό ρυθμίζεται στο  άρθρο 1 α.ν. 86/1967 (ως ο τελευταίος ισχύει μετά και από πρόσφατες μεταβολές με τους νόμους 4321 και 4331/2015, οι οποίοι εξαίρεσαν από το πεδίο εφαρμογής του και, συνακόλουθα, από την άσκηση ποινικής δίωξης τους ελεύθερους επαγγελματίες που ασφαλίζονται στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών και ειδικότερα στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητων Απασχολουμένων, συνιστά πλημμέλημα. 

Είναι προφανές ότι η 10ετής παραγραφή των εισφορών θα οδηγήσει αναπόφευκτα και στην πλήρη ποινική απαλλαγή προσώπων που φέρουν την ιδιότητα του εργοδότη, αφού τα ανωτέρω ζητήματα αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Μήπως όμως, χάριν της οριστικής εκκαθάρισης των κοινωνικοασφαλιστικών υποχρεώσεων φυσικών προσώπων έναντι του e-ΕΦΚΑ και της εν γένει αρχειοθέτησης “λιμναζουσών εκκρεμοτήτων”, παραβλέπουμε ότι ο νομοθέτηςέ χει θεσπίσει ένα πλέγμα ειδικών ποινικών διατάξεων, με σκοπό την προστασία της δημόσιας περιουσίας και της οικονομικής τάξης (με γνώμονα την προστασία των προσδοκιών των πολιτών για καλή διαχείριση των δημόσιων πόρων), οι οποίες ποινικοποιούν, κατά κύριο λόγο, την παράλειψη καταβολής ορισμένου χρηματικού ποσού προς τα δημόσια ταμεία; Και εν τέλει, γιατί η επί μακρόν παρατηρούμενη καθυστέρηση των ασφαλιστικών φορέων να βεβαιώνουν εγκαίρως τα χρέη εντός εύλογου χρόνου, να συνιστά ακόμη, εν έτει 2022, ένα άκρως δισεπίλυτο πρόβλημα και “αγκάθι” για το αρμόδιο Υπουργείο που δυστυχώς το προσπερνά με παραγραφές και ποινικές ελαφρύνσεις/απαλλαγές;

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, κάθε ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ακόμη και αν εκ πρώτης όψεως φαντάζει επιβεβλημένη για να αρθούν “στρεβλώσεις” και “αγκυλώσεις” του παρελθόντος, δεν θα πρέπει να παραβλέπει παράπλευρες απώλειες και συνέπειες, οι οποίες μπορεί να “κοστίσουν” σε θέματα αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης του ασφαλισμένου προς το σύστημα. Ενδεχομένως, οι επιπτώσεις αυτές να αποβούν πολύ χειρότερες από τα όποια οφέλη μπορούν να αναζητηθούν από τις πράγματι ευεργετικές διατάξεις ενός τολμηρού νομοσχεδίου.

*Γεώργιος Ι. Κουτσούκος, Δικηγόρος-Εργατολόγος-LL.M, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr