Γιώργος Νικολακόπουλος: Καταχρηστικοί όροι – Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος – Προστασία δανειοληπτών

Ενισχύεται το οπλοστάσιο μας σχετικά με την προστασία των καταναλωτών από καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζικών συμβάσεων. Ειδικότερα, όπως επισημαίνει η πρόσφατη Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαικής Ένωσης ECLI:EU:C:2021:1045 του έκτου τμήματος της 21ης Δεκεμβρίου 2021, “έχει σημασία εν προκειμένω να δοθεί στα κράτη η δυνατότητα, τηρουμένης της συνθήκης, να παρέχουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας στον καταναλωτή μέσω εθνικών διατάξεων αυστηρότερων από τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας”.  Επίσης, η ανωτέρω Δικαστική Απόφαση, επισημαίνει ότι το Ελληνικό Δίκαιο προβλέπει, σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 6, του νόμου 2251/1994 (εναρμόνιση με την οδηγία 93/13 της Ευρωπαϊκής Ένωσης): «Γενικοί όροι συναλλαγών που έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή απαγορεύονται και είναι άκυροι. Ο καταχρηστικός χαρακτήρας γενικού όρου ενσωματωμένου σε σύμβαση κρίνεται αφού ληφθούν υπόψη η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σύμβαση, ο σκοπός της, το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψή της και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης σύμβασης από την οποία αυτή εξαρτάται.»

Η υγειονομική κρίση καλά κρατεί, αλλά οι τραπεζικές εταιρείες, καθώς και οι εταιρείες διαχείρισης των χαρτοφυλακείων που αγόρασαν τα funds, συνεχίζουν τον πιεστικό ρόλο τους προς τους δανειολήπτες και μάλιστα συχνά και με προσδιορισμό πλειστηριασμό, ακόμη και της πρώτης κατοικίας τους!      Η πρόσφατη νομολογία των Δικαστηρίων μας, συνδράμει στην άμυνα των δανειοληπτών, κυρίως στην νομική βάση της καταχρηστικότητας, προσφέροντας μία δικαστική διέξοδο.    Αξιοσημείωτη είναι και η κρίση της πρόσφατης Δικαστικής Απόφασης του Πρωτοδικείου Πειραιώς  (άρθρο 281 Α.Κ.), σύμφωνα με την οποία: «Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, για να θεωρηθεί η άσκηση του δικαιώματος ως καταχρηστική, θα πρέπει η προφανής υπέρβαση των ορίων που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο οικονομικός ή κοινωνικός σκοπός του δικαιώματος να προκύπτει από την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιούχου ή από την πραγματική κατάσταση που δημιουργήθηκε ή τις περιστάσεις που μεσολάβησαν ή από άλλα περιστατικά, τα οποία, χωρίς κατά νόμο να εμποδίζουν τη γέννηση ή να επάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή την άσκησή του κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου (ΟλΑΠ 17/1995, ΑΠ 893/2008 ΤΝΠ Νόμος).» και συνεχίζει η ίδια Απόφαση: «Εξάλλου, η αντίθεση της από μέρους του δανειστή επισπευδομένης αναγκαστικής εκτέλεσης στην καλή πίστη και τα χρηστά ήθη αποτελεί ουσιαστικό ελάττωμα του εκτελεστού τίτλου, το οποίο είναι δυνατό να οδηγήσει σε ακύρωση αυτού (ΕφΠειρ 172/2021, ΤΝΠ Νόμος).»   Μάλιστα, και η παράβαση των προβλεπομένων στις διατάξεις του Κανονισμού Δεοντολογίας δύναται να θεμελιώσει και αδικοπραξία και να οδηγήσει σε υποχρέωση αποζημίωσης (εφόσον συντρέχει υπαίτια ζημία και αιτιώδης συνάφεια).

Συνεπώς, οι δανειολήπτες δύνανται, παρά την έλλειψη πλέον της προσφυγής στο ν.3869/10 (Νόμος Κατσέλη) και της συρρίκνωσης των δικαιωμάτων τους μετά τις τροποποιήσεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, να προστατευτούν δικαστικώς από καταχρηστικούς όρους των συμβάσεων και από καταχρηστικές συμπεριφορές των τραπεζών και των νέων ιδιοκτητών των δανειακών τους συμβάσεων.

*Γιώργος Νικολακόπουλος, δικηγόρος στον Άρειο Πάγο & ΣτΕ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr