Κατερίνα Φραγκάκη: Οι ρυθμίσεις δανείων είναι επιτυχείς όταν είναι βιώσιμες

Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανέφερε σε πρόσφατη ανακοίνωσή του ότι οι ρυθμίσεις του Εξωδικαστικού Μηχανισμού σημείωσαν αύξηση 81% το 2024 σε σχέση με το 2023. Η παρουσίαση των στοιχείων δίνει την εντύπωση συνολικής επιτυχίας, αλλά αποκρύπτει κρίσιμες παραμέτρους όπως η βιωσιμότητα των ρυθμίσεων, η περιορισμένη προστασία για μη ευάλωτους οφειλέτες, τα χαμηλά κριτήρια για την ένταξη στην προστασία ευάλωτων, η έλλειψη γενναίων διαγραφών και η απουσία στοιχείων για την απώλεια πρώτων κατοικιών. Αναλυτικότερα:

1. Έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τη διατήρηση στη ρύθμιση: Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία σχετικά με το πόσοι οφειλέτες που εντάχθηκαν στον εξωδικαστικό μηχανισμό κατάφεραν να διατηρηθούν εντός της ρύθμισης μακροπρόθεσμα. Η αύξηση στον αριθμό των ρυθμίσεων δεν αποδεικνύει απαραίτητα βιωσιμότητα, καθώς αρκετοί οφειλέτες μπορεί να έχουν αποτύχει να εξυπηρετήσουν τη ρύθμιση λόγω οικονομικών αδυναμιών. Ένας αριθμός ρυθμίσεων από μόνος του δεν αποτελεί δείκτη επιτυχίας εάν οι οφειλέτες δεν μπορούν να ανταποκριθούν μακροπρόθεσμα.
2. Διάκριση σε βάρος μη ευάλωτων οφειλετών: Οι θετικές αναφορές αφορούν κυρίως ευάλωτους οφειλέτες, για τους οποίους οι πιστωτές υποχρεώνονται να αποδέχονται προτάσεις. Δεν υπάρχει όμως επαρκής ενημέρωση για το τι συμβαίνει με τους μη ευάλωτους οφειλέτες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι τράπεζες και οι διαχειριστές απαιτήσεων διατηρούν το δικαίωμα απόρριψης της πρότασης, οδηγώντας πολλούς εκτός του εξωδικαστικού μηχανισμού, αφήνοντάς τους χωρίς λύση και εκτεθειμένους σε αναγκαστικά μέτρα.
3. Περιορισμένες διαγραφές οφειλών: Οι περισσότεροι διακανονισμοί στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν περιλαμβάνουν ουσιαστικές διαγραφές χρεών αλλά επικεντρώνονται κυρίως σε επιμηκύνσεις αποπληρωμής. Η ανακοίνωση αναφέρει κούρεμα «έως 28%» που σημαίνει ότι δεν αφορά το σύνολο των ρυθμίσεων. Στην πράξη, οι τράπεζες φαίνεται να είναι ιδιαίτερα φειδωλές σε γενναίες διαγραφές οφειλών, περιορίζοντας τα πραγματικά οφέλη για τους οφειλέτες. Ενώ τα ποσά οφειλών είναι ήδη πολύ αυξημένα με τόκους.
4. Έλλειψη στοιχείων για τις απώλειες πρώτων κατοικιών: Δεν έχουν δημοσιευθεί αναλυτικά στοιχεία σχετικά με το πόσες πρώτες κατοικίες έχουν χαθεί λόγω πλειστηριασμών. Η αναφορά σε «140 οφειλέτες που απέφυγαν πλειστηριασμούς» μέσω προκαταβολής δεν αρκεί, καθώς δεν αποσαφηνίζεται πόσοι πλειστηριασμοί πραγματοποιήθηκαν συνολικά και πόσες πρώτες κατοικίες χάθηκαν. Η έλλειψη αυτών των κρίσιμων δεδομένων περιορίζει τη δυνατότητα να αξιολογηθεί συνολικά η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού στην προστασία της κατοικίας.
5. Εξαίρεση οφειλετών από τον μηχανισμό: Δεν αναφέρονται στοιχεία για το ποσοστό απορριφθέντων αιτήσεων. Πολλοί οφειλέτες, ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν υψηλές οφειλές ή δεν πληρούν αυστηρά κριτήρια, αποκλείονται από τη διαδικασία ήδη από το στάδιο αξιολόγησης.
6. Στατιστικά που δεν αποτυπώνουν πλήρως την πραγματικότητα: Η αναφορά σε «ιστορικό χαμηλό» για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (4,6%) δεν λαμβάνει υπόψη ότι μεγάλο μέρος αυτών των δανείων έχει ήδη τιτλοποιηθεί και μεταφερθεί εκτός τραπεζικών ισολογισμών μέσω του προγράμματος «Ηρακλής», χωρίς όμως να έχει απαλειφθεί το ιδιωτικό χρέος. Έτσι, το πρόβλημα των κόκκινων δανείων έχει μεταφερθεί σε funds και διαχειριστές απαιτήσεων, όχι απαραίτητα λυθεί.

*Κατερίνα Φραγκάκη, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr