Βασίλης Αποστολόπουλος: Letter of Indemnity στη Διεθνή Εμπορική Ναυτιλία

Η «Φορτωτική» ( Bill of Lading ) υπηρετεί τις εξής τρεις λειτουργίες. Πρώτον, είναι απόδειξη ότι τα αγαθά έχουν παραληφθεί από τον Πλοιοκτήτη-Μεταφορέα προς μεταφορά. Δεύτερον, έχει την ιδιότητα της αρχικής απόδειξης της σύμβασης θαλάσσιας μεταφοράς των αγαθών και με την οπισθογράφηση ή εκχώρηση της σε τρίτο καθίσταται το συμβόλαιο της μεταφοράς. Τρίτη ιδιότητα της «φορτωτικής» είναι ότι αποτελεί μεταβιβάσιμο τίτλο ιδιοκτησίας των αγαθών, ακόμη και κατά τη διάρκεια της θαλάσσιας μεταφοράς μέσω απλής οπισθογράφησης της πρωτότυπης φορτωτικής σε τρίτο.

Η ημερομηνία έκδοσης της «φορτωτικής» από τον πλοίαρχο δηλώνει και την ημερομηνία που ολοκληρώθηκε η φόρτωση των φορτίων που αναφέρονται σε αυτήν, αφού εκδίδεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της φόρτωσης τους επί του πλοίου. Με αυτόν τον τρόπο η έκδοση της φορτωτικής λειτουργεί και ως απόδειξη της φόρτωσης. Συχνότατα, οι φορτωτικές εκδίδονται και υπογράφονται από τον πλοίαρχο σε τρία πρωτότυπα, ένα εκ των οποίων αποστέλλεται στην τράπεζα του ναυλωτή , προκειμένου η τελευταία να προβεί στις δέουσες ενέργειες από μέρους της αποδέσμευσης των χρημάτων και κατάθεσής τους στο λογαριασμό του Εκναυλωτή/Πλοιοκτήτη, όταν υπάρχει στο ναυλοσύμφωνο ρήτρα καταβολής του ναύλου μετά την ολοκλήρωση της φόρτωσης και την υπογραφή της φορτωτικής που καθορίζεται με βάση την ποσότητα του συνολικού φορτίου που φορτώθηκε. Η φορτωτική, επίσης, βρίσκεται ανάμεσα στα συμφωνηθέντα έγγραφα που συνήθως ζητείται από  τον πωλητή των αγαθών να προσκομίσει στην τράπεζα του αγοραστή για την παρουσίαση του εμπορεύματος. Η εκδότρια τράπεζα θα λάβει τα έγγραφα, θα  τα εξετάσει και εφόσον τα έγγραφα συμφωνούν με τους όρους της πιστωτικής επιστολής θα αποδεσμεύσει τα χρήματα για την εξόφληση του πωλητή-δικαιούχου, όταν η διευθέτηση και αποπληρωμή της εξαγωγής στη σύμβαση πώλησης των αγαθών μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή έχει συμφωνηθεί να γίνει με άνοιγμα πίστωσης [ δηλ. τη μέθοδο της πιστωτικής επιστολής ( Payment by Letter of Credit)].

Ο πλοίαρχος εκδίδει τη φορτωτική κατ’ επιλογήν του ναυλωτή(charterer)/φορτωτή(shipper)  «ονομαστικά», ήτοι στο όνομα συγκεκριμένου προσώπου, ή «σε διαταγή», ή στο νόμιμο κάτοχο και φέροντα την πρωτότυπη φορτωτική.

Επιστρέφοντας στις τρεις κύριες λειτουργίες της φορτωτικής, η τελευταία ιδιότητα που φέρει η πρωτότυπη «φορτωτική» εξηγείται από το γεγονός ότι, αποτελεί για το νόμιμο κάτοχό της έγγραφο ιδιοκτησίας των αγορασθέντων αγαθών, αφού είναι ουσιαστικά προσδιοριστικό της κυριότητας του φορτίου αξιόγραφο. Με τη μεταβίβαση της πρωτότυπης φορτωτικής σε τρίτο μέσω απλής οπισθογράφησης κατά τη διάρκεια της θαλάσσιας μεταφοράς των αγαθών, μεταβιβάζεται και η κυριότητα του φορτίου. Επομένως, ο τρίτος στον οποίο μεταβιβάζεται η φορτωτική είναι ο φέρων και νόμιμος κάτοχος της πρωτότυπης φορτωτικής και, κατ΄επέκταση, ο τελικός δικαιούχος του φορτίου. Έτσι, δύναται να αξιώσει την παράδοση του φορτίου στο λιμάνι παραλαβής με την προσκόμιση της πρωτότυπης φορτωτικής.

Ωστόσο, ο πλοιοκτήτης δεν μπορεί να παραδώσει το φορτίο με ασφάλεια σε ορισμένο πρόσωπο στο λιμάνι παραλαβής απλώς και μόνο επειδή το συγκεκριμένο πρόσωπο αναγνωρίζεται ως ο δικαιούχος στην οπισθογράφηση και ο τελικός παραλήπτης του αναφερόμενου στη φορτωτική φορτίου. Απαραίτητη προϋπόθεση για την παράδοση και νόμιμη παραλαβή του φορτίου στο λιμάνι εκφόρτωσης αποτελεί η προσκόμιση από την πλευρά του παραλήπτη της πρωτότυπης μεταβιβάσιμης φορτωτικής. Από τη στιγμή της προσκόμισης της παραπάνω φορτωτικής και μετά, οι άλλες δυο πρωτότυπες φορτωτικές παύουν να αποτελούν τίτλους ιδιοκτησίας.

Στην πράξη, είναι σύνηθες το πλοίο να φτάνει στον προορισμό του πριν τη φορτωτική με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερήσεις. Καθώς τα πλοία καθυστερούν στο λιμάνι εκφόρτωσης επειδή οι φορτωτικές δεν είναι διαθέσιμες, οι πλοιοκτήτες συχνά είναι προετοιμασμένοι να παραδώσουν το φορτίο στον παραλήπτη τους χωρίς την προσκόμιση της πρωτότυπης φορτωτικής αλλά με την επιστολή αποζημίωσης (Letter of Indemnit) με σκοπό την αποφυγή της καθυστέρησης στην αναμονή της φορτωτικής που μπορεί να δημιουργήσει ευθύνη καταβολής μισθώματος και επισταλιών.

Με την επιστολή αποζημίωσης ο φορτωτής εγγυάται να αποζημιώσει τον Πλοιοκτήτη για έξοδα και συνέπειες που απορρέουν από την παράδοση του φορτίου χωρίς την προσκόμιση της πρωτότυπης φορτωτικής. Σημειώνεται ότι, η λάθος παράδοση σε λάθος πρόσωπο ισοδυναμεί με παράνομη παρέμβαση στα δικαιώματα ιδιοκτησίας άλλου προσώπου, ενώ συνιστά και παραβίαση του συμβολαίου μεταφοράς που αποδεικνύεται από τη φορτωτική. 

Πρόκειται για συμβατικό έγγραφο που συντάσσεται παραδοσιακά από χρηματοοικονομικούς οργανισμούς όπως τράπεζες ή ακόμη και από τρίτα ιδρύματα όπως ασφαλιστικές εταιρείες. Αυτός ο οποίος εκδίδει την επιστολή αποζημίωσης συμφωνεί να καταβάλλει οικονομική αποζημίωση στον Πλοιοκτήτη για όποιες απώλειες υποστεί ο Πλοιοκτήτης με το να παραδώσει το φορτίο χωρίς την επίδειξη φορτωτικής. 

Εν συντομία, η επιστολή αποζημίωσης βρίσκει διάφορες εφαρμογές στη διεθνή εμπορική ναυτιλία, όπως στην περίπτωση αποζημίωσης του Πλοιοκτήτη για τις απώλειες του αν παραδώσει το φορτίο χωρίς την προσκόμιση της φορτωτικής. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, κύρια λειτουργία της επιστολής αποζημίωσης είναι να διασφαλίσει ότι ο Πλοιοκτήτης δεν θα υποστεί τελικά τις συνέπειες από μια τέτοια παράδοση.

Από την άλλη πλευρά, η θέση των P&I Clubs ( αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισμοί) σχετικά με το ζήτημα της παράδοσης του φορτίου από τον πλοιοκτήτη στον παραλήπτη χωρίς την απαιτούμενη προσκόμιση της πρωτότυπης φορτωτικής είναι ξεκάθαρη. Τα P&I Clubs παγκοσμίως τονίζουν στους Κανόνες τους ότι οι πλοιοκτήτες δεν καλύπτονται έναντι αξιώσεων που γεννώνται από την παράδοση φορτίου χωρίς την προσκόμιση της πρωτότυπης φορτωτικής. Συνεπώς, η λάθος παράδοση του φορτίου αποστερεί από τον πλοιοκτήτη  την κάλυψη που του παρέχει το P&I Club. 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr