Μόνο στα χαρτιά η τετραήμερη εργασία στη χώρα μας

Με περιορισμένη απήχηση ισχύει στη χώρα μας η 4ήμερη εργασία που έχει νομοθετηθεί εδώ και τρία χρόνια από τον τότε υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη. Ωστόσο η 4ήμερη εργασία όπως φαίνεται από τα περιορισμένα στοιχεία που υπάρχουν- άλλα δεν ανακοινώνονται- δεν είναι καθόλου ελκυστική στη χώρα μας. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχουν επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που να το προβλέπουν ή συμφωνίες του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση που να το επιδιώκουν και έτσι ρυθμίζεται μόνο με ατομικές συμβάσεις που είναι περιορισμένες.

Ειδικότερα στο πλαίσιο διευθέτησης του χρόνου εργασίας παρέχεται η δυνατότητα 4ημερης πλήρους απασχόλησης διάρκειας 40 ωρών εβδομαδιαίως και 10 ωρών ημερησίως, ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου. Δεν είναι επιτρεπτή η απασχόληση πέραν των 10 ωρών ημερησίως και των 40 ωρών εβδομαδιαίως που κατανέμεται σε 4ήμερη βάση.

Εφόσον δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση ή δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία με συλλογική σύμβαση, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας που προβλέπεται στο νόμο 1892/1990, μπορεί να εφαρμοστεί κατόπιν αιτήματος του εργαζόμενου, με ατομική συμφωνία.

Στην περίπτωση αυτή, ο εργοδότης εξετάζει υποχρεωτικά τα αιτήματα εργαζομένων για σύναψη ατομικής συμφωνίας και προς διευκόλυνση των μερών, μπορεί να γνωστοποιεί στους εργαζόμενους αφενός τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτηση και αφετέρου τα πεδία των κατά περίπτωση επιχειρησιακών του αναγκών για την εφαρμογή συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Ο εργοδότης υποχρεώνεται να υποβάλει τη συμφωνία για διευθέτηση του χρόνου εργασίας στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ», προκειμένου να διευκολύνονται οι έλεγχοι που θα αποτρέπουν τυχόν καταστρατήγηση της νομοθεσίας. Από την έναρξη λειτουργίας του αναβαθμισμένου ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και μετά, το πρόγραμμα εργασίας που αποτυπώνει το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας μετά από αίτηση του εργαζόμενου, θα καταγράφεται και θα παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας.

Η τετραήμερη απασχόληση έχει αρχίσει να εφαρμόζεται σε ευρωπαϊκές χώρες

Σύμφωνα με τον εργατολόγο Γιάννη Καρούζο η τετραήμερη απασχόληση αποτελεί μια καινοτομία, που πειραματικά έχει αρχίσει να εφαρμόζεται σε ευρωπαϊκές χώρες. Το έναυσμα δόθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο, όταν το 2023 και για διάστημα έξι μηνών, εργαζόμενοι διαφόρων οργανισμών εργάστηκαν για τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, ενώ προσφάτως, η Κυβέρνηση του Βελγίου, αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου, επιδιώκοντας την υιοθέτηση καινοτόμων εργασιακών μοντέλων και την ικανοποίηση των εργαζομένων χωρίς να δεχθεί πλήγμα η παραγωγική διαδικασία. Ανάλογες προσπάθειες έκαναν και άλλα κράτη, όπως η Πορτογαλία, η Ισλανδία και η Σουηδία.

Όπως μας εξηγεί ο κ. Καρούζος στην Ελλάδα, νομοθετικά, δεν υπάρχει προς το παρόν πρόβλεψη και κατοχύρωση της τετραήμερης εργασίας. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, δεν συνιστά τροχοπέδη στη δυνατότητα εφαρμογής του συστήματος της τετραήμερης εργασίας σε επιχειρήσεις που επιθυμούν να το πράξουν. Αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί στο πλαίσιο της διευθέτησης του χρόνου εργασίας που προβλέπεται στο Ν. 4808/2021 άρθρο 55 παρ. 2.

Η συμφωνία για διευθέτηση, κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου είναι μια εκ των προτέρων συμφωνία, η οποία καλύπτει μια συγκεκριμένη περίοδο αναφοράς 6 ή 12 μηνών, εντός χρονικού διαστήματος ενός έτους, ακόμη και στην περίπτωση που συνάπτεται με ατομική σύμβαση, κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου.

Ειδικότερα, σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος να απασχολείται 2 ώρες την ημέρα επιπλέον των 8 ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Αντί της παραπάνω μειώσεως των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως.

Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 41 του Ν.1892/1990 , η καταβαλλόμενη αμοιβή κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης και στα δύο εφαρμοζόμενα συστήματα (της εξάμηνης ή ετήσιας διευθέτησης), τόσο κατά την περίοδο της αυξημένης όσο και της μειωμένης απασχόλησης, είναι ίση με την αμοιβή για εργασία σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, εφόσον στην επιχείρηση ισχύει εβδομαδιαίο ωράριο σαράντα (40) ωρών. Αν στην επιχείρηση ισχύει εβδομαδιαίο ωράριο μικρότερο των σαράντα (40) ωρών, η καταβαλλόμενη κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης αμοιβή είναι ίση με την αμοιβή που προβλέπεται για το εβδομαδιαίο αυτό ωράριο.

Στο πλαίσιο αυτό, ένας μισθωτός πενθήμερης απασχόλησης, που εργάζεται επί οκτάωρο ημερησίως, είναι δυνατόν στην περίπτωση θέσπισης ενός συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας, για παράδειγμα να απασχολείται:

• δέκα (10) ώρες ημερησίως για τέσσερις (4) ημέρες στη διάρκεια μιας εβδομάδας και
• έξι (6) ώρες την ημέρα για τέσσερις (4) ημέρες, κάποια άλλη εβδομάδα.

Με τον τρόπο αυτό θα έχει εργασθεί σαράντα οκτώ (48) ώρες τη μια εβδομάδα και τριάντα δυο (32) τη δεύτερη, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος εβδομαδιαίας εργασίας να είναι σαράντα (40) ώρες, που αντιστοιχεί στο πλήρες εβδομαδιαίο του ωράριο.

Αξίζει να επισημανθεί ότι, απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας για τον λόγο ότι ο εργαζόμενος δεν υπέβαλε αίτημα για διευθέτηση του χρόνου εργασίας ( παρ. 1 του άρθρου 59 του Ν. 4808/2021).

Τέλος, ο εργοδότης θα πρέπει να τηρεί και κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης τις προβλέψεις της εργατικής νομοθεσίας σχετικά με την υποχρεωτική ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση.

ΠΗΓΗ: dnews.gr

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΣ: Αλεξάνδρα Κλειδαρά