Νίκος Χατζηγιάννης: Δικαιοσύνη – Θεωρίες και πράξη
Του Νίκου Χατζηγιάννη*
Η παγκόσμια υγειονομική κρίση και η πανδημική εξάπλωση του νέου φονικού ιού έφερε και την χώρα μας για άλλη μια φορά αντιμέτωπη με τις παθογένειες της συστημικής της οργάνωσης και των θεσμικών της λειτουργιών.
Η Δικαιοσύνη ως θεσμός και «μηχανισμός» απονομής δικαίου δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Τα δικαστήρια έκλεισαν, οι αιτήσεις δικαστικής προστασίας «πάγωσαν», οι κάθε είδους προθεσμίες ανεστάλησαν. Ο «μηχανισμός» απονομής δικαίου προσωρινά έχει και τυπικά απενεργοποιηθεί. Ουσιαστικά, αυτήν την ώρα η μία εκ των τριών συνταγματικά θεσμοθετημένων εξουσιών, η δικαστική λειτουργία, βρίσκεται εν πλήρη (σχεδόν) υπνώσει…
Το θέμα βέβαια είναι εάν ο φονικός ιός ήταν η αιτία αυτής της «μόλυνσης» που εξαπλώθηκε ταχέως και έβαλε την Δικαιοσύνη και τα όργανά της σε επ΄ αόριστον «καραντίνα» ή εάν τελικά η Δικαιοσύνη και οι μηχανισμοί απονομής της νοσούν εδώ και δεκαετίες στην χώρα μας, χωρίς ποτέ και κανείς να έχει ασχοληθεί σοβαρά με αυτήν την «νόσο».
Όσοι σήμερα βρίσκουν αφορμή να μιλήσουν για μεγάλες αλλαγές και ρηξικέλευθες τομές στο «δικαστηριακό σύστημα» με επερχόμενες τηλεδίκες, ψηφιακές υπογραφές και ηλεκτρονικές καταθέσεις, τηλεδιασκέψεις και άλλα πολλά, μάλλον βιάζονται να «αγοράσουν καινούργιο κουστούμι για να το φορέσουν με παλιά και φθαρμένα παπούτσια».
Τα τελευταία χρόνια καμία κυβέρνηση δυστυχώς δεν κατάφερε να προωθήσει μία αληθινή και όχι κατ΄επίφαση και κατά βάπτισμα «επιτάχυνση της δικαιοσύνης» παρά το ότι οι Κώδικες σε όλους τους κλάδους του δικονομικού δικαίου έχουν τροποποιηθεί κατ΄ επανάληψη προς τον σκοπό αυτό.
Δυστυχώς, και παρά τα τεράστια έσοδα του ελληνικού Κράτους από τις καθημερινές εισπράξεις δεκάδων, ίσως και εκατοντάδων, χιλιάδων ΕΥΡΩ μέσω του «μεγαροσήμου», οι δικαστικές αίθουσες, τα γραφεία και οι εν γένει χώροι των δικαστηρίων θυμίζουν τριτοκοσμικές καταστάσεις.
Τα πινάκια, φορτωμένα με δεκάδες υποθέσεις, οι αίθουσες κατάμεστες πάντα από κόσμο που κάνει το σταυρό του να προλάβει να δικαστεί η υπόθεσή του, τα ωράρια εξυπηρέτησης των δικηγόρων στις γραμματείες υπερβολικά «στενά» (09.00 -13.00), οι κατά καιρούς «στάσεις εργασίας», η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων που φτάνει συχνά τα όρια της αρνησιδικίας, οι πολύ μακρινές δικάσιμοι εκδίκασης υποθέσεων και άλλα πολλά, είναι καταστάσεις που απεικονίζουν ποια είναι σήμερα η πραγματική «λειτουργία» της ελληνικής Δικαιοσύνης εν τοις πράγμασι.
Θεωρητικά έχουν διατυπωθεί και συνεχίζουν να διατυπώνονται θέσεις, να θεσμοθετούνται Κώδικες και να εξαγγέλλονται μέτρα τα οποία ποτέ δεν έφεραν αποτέλεσμα. Και δεν έφεραν αποτέλεσμα γιατί δυστυχώς όσοι τα πρότειναν και τα θεσμοθέτησαν ουσιαστικά δεν ενδιαφέρονταν πραγματικά για την ταχεία και αποτελεσματική απονομή της Δικαιοσύνης ούτε φυσικά για την εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας των πολιτών που απευθύνονται σε αυτήν. Θεσμοθετήθηκαν «μέτρα» και «ρυθμίσεις» κυρίως για να «ικανοποιηθούν» πρόσκαιρα τα στατιστικά νούμερα των «προγραμμάτων» τους και μετά …… βλέπουμε…. Κυρίως όμως θεσμοθετήθηκαν μέτρα και εισήχθησαν ρυθμίσεις από ανθρώπους που καμία σχέση – ως επί τω πλείστον – δεν είχαν με την καθημερινότητα των Δικαστηρίων. Σύμβουλοι και παρασύμβουλοι Υπουργών που άκουγαν ή ακούν «Ευελπίδων» και κατευθύνονται στην Βάρη και στην εκεί Σχολή Ευελπίδων….Υπουργοί που δεν πάτησαν ποτέ το ….πόδι τους στα Δικαστήρια για να δούν το χάος μέσα στις αίθουσες, τις ουρές στις Γραμματείες και να αφουγκραστούν το πρόβλημα πριν τελικά αποφασίσουν να το ….ρυθμίσουν.
Σήμερα λοιπόν που μιλάμε για ….. τηλεδίκες και ψηφιακές συνδιασκέψεις είναι πράγματι σαν να κλείνουμε τα μάτια μπροστά σε όλα αυτά και να πιστεύουμε ότι με «τρύπιες κάλτσες» θα «ξεγελάσουμε» τα «καινούρια παπούτσια». Χωρίς εκπαιδευμένο υπαλληλικό προσωπικό, χωρίς υλικοτεχνική υποδομή, χωρίς καν ένα WI-FI εντός του Πρωτοδικείου της Χώρας, εμείς μιλάμε για την ψηφιακή εποχή και οραματιζόμαστε «παλάτια χτισμένα στην άμμο».
Δυστυχώς, με αυτή την λογική, με αυτές τις προοπτικές η Δικαιοσύνη θα συνεχίσει να νοσεί για πολλά χρόνια ακόμη. Και όσο τα χρόνια νοσήματά της παραμένουν, τόσον και οι πολίτες δεν θα την σέβονται. Η πανδημική κρίση είναι μία σπουδαία ευκαιρία για μεγάλες και ουσιαστικές αλλαγές που δεν πρέπει να χαθεί. Αρκεί να πιάσουμε την «Αλφαβήτα» από την αρχή.
Δικηγόρος Παρ΄ Αρειω Παγω*
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
