Παταπία Καπράλου: BULLYING – Μια σύγχρονη μορφή βίας

Το bullying είναι μια μορφή βίας ,η οποία ενέχει ενίοτε ψυχολογική, αλλά και σωματική άσκηση βίας συνήθως σε άτομα με μειωμένη ψυχική αντίσταση. Σημείο των καιρών….Φαινόμενο νεανικής κυρίως παραβατικότητας χωρίς να αποκλείεται η εμφάνισή του και σε μεγαλύτερες ηλικίες και κυρίως στο εργασιακό και οικογενειακό περιβάλλον. Προερχόμενο από το ρήμα bully που σημαίνει τρομοκρατώ, πληγώνω και υποχρεώνω κάποιον να πράξει αντίθετα με τη βούλησή του.

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες bullying με τη πιο γνωστή αυτή του σχολικού εκφοβισμού, η οποία αναπτύσσεται σε σχολικές μονάδες όπου θύτες και θύματα είναι κυρίως μαθητές προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας σε μια προσπάθεια επίδειξης ισχύος των θυτών απέναντι στα θύματα τους.

Δυστυχώς λόγω του νεαρού της ηλικίας των θυτών δεν προβλέπεται κάποια νομοθετική διάταξη σύμφωνα με την οποία θα τιμωρούνται οι θύτες έστω και για  σωφρρονισμό προκειμένου να μην επαναλαμβάνουν τις ίδιες αυτές πράξεις και συμπεριφορές.

Η μακροχρόνια έλλειψη τέτοιου είδους νομοθετικών διατάξεων οδήγησε σε ακόμη πιο ειδεχθείς πράξεις, οι οποίες πλέον θεωρούνται εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου και διαπράττονται από ανηλίκους με χρήση αιχμηρών αντικειμένων προκαλώντας στα θύματα τους σοβαρές σωματικές βλάβες.

Η ατιμωρησία όλα αυτά τα χρόνια στους προκαλούντες bullying γιγάντωσε αυτό το κοινωνικό φαινόμενο με αποτέλεσμα τα θύματα να οδηγούνται σε κατάσταση βαριάς μελαγχολίας και πολλές φορές στην αυτοκτονία.

Ο σχολικός εκφοβισμός περιλαμβάνει ένα εύρος συμπεριφορών με στόχο την πρόκληση πόνου,φόβου και αναστάτωσης (physical  bullying) σε άτομα ανίσχυρα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και ψυχικά αδύναμα.

Εκτός από τον ψυχολογικό εκφοβισμό υπάρχει ο λεκτικός και ο κοινωνικός εκφοβισμός .όλα αυτά τα είδη οδηγούν  στην κοινωνική απομόνωση και αποκλεισμό τα θύματα μέσω της χειραγώγησης των υπολοίπων μελών της σχολικής μονάδας δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό έντονο το συναίσθημα της περιθωριοποίησης του θύματος.

Πολύ διαδεδομένη μορφή εκφοβισμού είναι και ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyberbullying ) o οποίος πραγματοποιείται κυρίως μέσω κάποιας πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης (facebook) .

Είναι μια διαστροφική σαδιστική μορφή βίας που εξοντώνει ψυχικά το θύμα αφήνοντας ισόβιες πληγές προσβάλλοντας την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του.

Χτίζουμε αυτοπροστασία των θυμάτων κι ένα υγιές κοινωνικό περιβάλλον το οποίο όμως επειδή δεν είναι πάντα αυτονόητο γι αυτό και θα πρέπει να εισαχθεί και το αίτημα της ποινικοποίησης του

Είναι επιτακτική ανάγκη η νομική αντιμετώπιση της κοινωνικής αυτής  παθογένειας .Πέρα από την υποχρέωση των γονέων να συζητούν με τα παιδιά τους για τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς ,να αναδεικνύουν την αλληλεγγύη της παρέας και να προάγουν τη σημασία της φιλίας και της ομαδικότητας.

Ιδανικά θα πρέπει να επιλύεται στο κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο εμφανίζεται με τη συμμετοχή  των παιδαγωγών των αρμοδίων παιδοψυχολόγων και των γονέων.

Αν και το bullying δεν πληροί την αντικειμενική υπόσταση θεσμοθετημένου αυτοτελούς εγκλήματος, ωστόσο πτυχές από κάποιες δράσεις που το συνθέτουν εντάσσονται στο άρθρο 312 Π.Κ.Εκδηλώνεται ως ένα σύνθετο φαινόμενο με το δυσχερώς διαχειρίσιμο στοιχείο του νεαρού της ηλικίας του θύτη.

Αρκετά τα εγκλήματα που φαίνονται μέσω της διάπραξης ενός τέτοιου εγκλήματος.Εξύβριση,συκοφαντική δυσφήμιση,παράνομη βία,αποπλάνηση παιδιού,απλή και επικίνδυνη σωματική βλάβη,ηθική αυτουργία σε αυτοκτονία.

Για το διαδικτυακό bullying ,το οποίο λαμβάνει γιγάντιες διαστάσεις εφαρμοστέα είναι τα άρθρα 348^Α, 348 Β,348 Γ του Ποιν.Κώδικα.

Αξιολογώντας ποινικά το εν λόγω αδίκημα δεν είναι δυνατή η ένταξή του σε κάποια εκ των υφιστάμενων νομοθετικών διατάξεων ,η οποία να φαίνεται προσήκουσα με αποτέλεσμα να υφίσταται κοινωνικό αίτημα θεσμοθέτησης της προσήκουσας νομοθετικής διτάξης ,η οποία να προβλέπει τον αντίστοιχο σωφρονισμό για ανηλίκους από 8 ετών έως 15 ετών.Ποινική ευθύνη ,η οποία εμπίπτει στις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα θα πρέπει να έχουν και οι γονείς ανηλίκου για διάπραξη του αδικήματος bullying  ως ασκούντες την επιμέλεια αυτού σε περίπτωση παραμέλησης εποπτείας ανηλίκου.(άρθρα 1510 ,1513,1514,1515 ΑΚ), εφόσον αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της ζημιογόνου συμπεριφοράς ανηλίκου και της παραμέλησης της εποπτείας από τους ασκούντες τη γονική μέριμνα.

Αυτό το νομοθετικό κενό ο νομοθέτης πρέπει να δεσμευτεί να το καλύψει καθότι το κακό θα πρέπει να ξεριζώνεται εν τη γενέσει του ,προκειμένου τα άτομα αυτά τα ανήλικα που έχουν το ρόλο του θύτη να μην εξελιχθούν σε παραβατικά  άτομα κατά την ενηλικίωσή τους με την ανοχή της σχολικής κοινότητας, της κοινωνίας και του νομικού κόσμου.

Υπάρχει βέβαια η διάταξη του άρθρου 312 ΠΚ πρόκληση βλάβης με συνεχή σκληρή συμπεριφορά, στην οποία διαμείβονται τα εξής.Όποιος με σκληρή συνεχή συμπεριφορά  προξενεί σε τρίτο σωματική κάκωση ή άλλη βλάβη σωματικής ή ψυχικής υγείας τιμωρείται με φυλάκιση .Αν η πράξη τελείται μεταξύ ανηλίκων δεν τιμωρείται εκτός αν η μεταξύ τους διαφορά ηλικίας είναι μεγαλύτερη από 3 έτη, οπότε επιβάλλονται μόνο θεραπευτικά και αναμορφωτικά μέτρα.

Αυτό θα συμβάλλει στο να μη αισθάνεται κανένας ως δυνητικό θύμα και ο δυνητικός δράστης δε θα βασίζεται στην απουσία συλλογικής αντίδρασης.

Στη Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού την οποία έχει υπογράψει και η χώρα μας υπάρχει πληθώρα διατάξεων σχετικά με το σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού.

Συγκεκριμένα στο άρθρο 16 προβλέπεται ότι κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή ,στην οικογένειά του, στην κατοικία του, στην αλληλογραφία του, ούτε παράνομων προσβολών της τιμής και της υπόληψής του. Το παιδί δικαιούται να προστατεύεται από το νόμο έναντι τέτοιων επεμβάσεων ή προσβολών.

Η βασικότερη προϋπόθεση για την προστασία των δικαιωμάτων είναι η πληροφόρηση ,η εκπαίδευση και με κάθε τρόπο ενίσχυση και υποστήριξη των φορέων των δικαιωμάτων δηλαδή των ίδιων των παιδιών,ώστε να διαμορφωθεί μια συλλογική συνείδηση και συλλογική δράση.

*Η Παταπία Καπράλου είναι δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr