Σουζάνα Κλημεντίδη: Αναγκαστική εκτέλεση μεταξύ εταίρων για αδιανέμητα κέρδη – Τι πρέπει να γνωρίζετε

Η ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής αν και κατά βάση απαντάται στην κοινή πρακτική στις περιπτώσεις δανειοληπτών κατά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για φερόμενες απαιτήσεις, γεγονός που κατά τα τελευταία χρόνια αποτελεί και τον κανόνα λόγω της αύξησης του ιδιωτικού χρέους, δεν εντοπίζεται με όρους αποκλειστικότητας μόνο εκεί. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στην πράξη περίπτωση είναι οι ανακοπές που ασκούν διάφορες προσωπικές εταιρίες σε βάρος εκδοθεισών διαταγών πληρωμής από εταίρους τους αναφορικά με την μη είσπραξη κερδών από συγκεκριμένα φορολογικά έτη. Πώς αντιμετωπίζονται ωστόσο τέτοιες περιπτώσεις σε νομολογιακό επίπεδο, όπου η δυσχέρεια συνίσταται στη στοιχειοθέτηση του βέβαιου και εκκαθαρισμένου της απαίτησης;

Αρχικά, προαπαιτούμενο για την αντιμετώπιση του παραπάνω ζητήματος είναι ότι, η έκδοση διαταγής πληρωμής για χρηματικές απαιτήσεις ή απαιτήσεις παροχής χρεογράφων μπορεί να ζητηθεί εφόσον η απαίτηση και το οφειλόμενο ποσό αποδεικνύεται με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο, ενώ κατά το άρθρο 624 παρ.1 του ΚΠολΔ η έκδοση διαταγής πληρωμής μπορεί να ζητηθεί μόνο αν η απαίτηση δεν εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή και το ποσό των χρημάτων που οφείλεται είναι ορισμένο, δηλαδή εκκαθαρισμένο. Στην περίπτωση εκείνη κατά την οποία η απαίτηση ή το ποσό της δεν αποδεικνύονται εγγράφως με το κατ’ άρθρο 623 ΚΠολΔ έγγραφο (δημόσιο ή ιδιωτικό που έχει αποδεικτική δύναμη έναντι του καθ’ ού), ο δικαστής οφείλει, κατ’ άρθρο 628 ΚΠολΔ, να μην εκδώσει διαταγή πληρωμής, εάν δε, παρά την έλλειψη της διαδικαστικής αυτής προϋπόθεσης, εκδοθεί διαταγή πληρωμής, τότε αυτή ακυρώνεται ύστερα από ανακοπή του οφειλέτη κατά τα άρθρα 632 και 633 αυτού. Η ακύρωση της διαταγής πληρωμής για το λόγο αυτό απαγγέλλεται λόγω διαδικαστικού απαραδέκτου, το οποίο δημιουργεί και η έκδοση διαταγής πληρωμής με βάση έγγραφο που δεν αποδεικνύει άμεσα την απαίτηση και το ποσό αυτής, ανεξαρτήτως της ύπαρξης της απαίτησης και της δυνατότητας απόδειξης της με άλλα αποδεικτικά μέσα. Με την ανακοπή προβάλλονται λόγοι είτε κατά του κύρους της διαταγής πληρωμής για έλλειψη διαδικαστικής προϋπόθεσης έκδοσης της, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της μη έγγραφης απόδειξης της απαίτησης για την οποία εκδόθηκε, είτε κατά της ύπαρξης της απαίτησης. Αν ο λόγος της ανακοπής είναι τυπικός, όπως συμβαίνει με αυτόν της μη κατά τον ανακόπτοντα έγγραφης απόδειξης της ύπαρξης της απαίτησης κατά την έκδοση της διαταγής πληρωμής, τότε αντικείμενο της δίκης της ανακοπής και κατά συνέπεια της επ’ αυτής δικαιοδοτικής κρίσης του Δικαστηρίου δεν καθίσταται και το ζήτημα της ύπαρξης ή μη της απαίτησης με έτερα από αυτά που προσκομίστηκαν για την έκδοση της διαταγής πληρωμής αποδεικτικά μέσα, αφού με μόνη τη διαπίστωση του τυπικού αυτού λόγου της ανακοπής γίνεται δεκτό το αίτημα αυτής και ακυρώνεται άνευ ετέρου η διαταγή πληρωμής.

Υπό το φως της παραπάνω κλασικής νομικής σκέψης για την κατοπινή επί των πραγματικών πλέον περιστατικών στοιχειοθέτηση του βέβαιου και εκκαθαρισμένου της απαίτησης, είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι, όταν η ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής εξεδόθη με βάση συνδυασμό εγγράφων και κυρίως επί τη βάσει φορολογικών δηλώσεων εισοδημάτων της προσωπικής εταιρίας για συγκεκριμένα φορολογικά έτη για τα οποία εντούτοις δεν έχει μεσολαβήσει έλεγχος από την αρμόδια φορολογική Αρχή, δεν πραγματώνεται ο όρος για το βέβαιο και εκκαθαρισμένο χαρακτήρα της απαίτησης, με αποτέλεσμα να πρέπει η διαταγή πληρωμής να ακυρωθεί λόγω διαδικαστικού απαραδέκτου, το οποίο δημιούργησε η έκδοσή της με βάση έγγραφα που δεν αποδεικνύουν άμεσα την απαίτηση και το ποσό αυτής, όπως είναι οι ανέλεγκτες ως προς την ακρίβειά τους φορολογικές δηλώσεις νομικού προσώπου. Προς την ίδια κατεύθυνση, η κρίση του Δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία η ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής εκδόθηκε με βάση έγγραφα που δεν αποδεικνύουν άμεσα την απαίτηση και το ποσό αυτής και δεν αποδεικνύουν βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση δύναται να ενισχυθεί έτι περαιτέρω από το γεγονός ότι τα φορολογικά έγγραφα αποτελούν δηλώσεις της ανακόπτουσας εταιρίας προς την αρμόδια φορολογική Αρχή, και κατά τούτο δεν μπορούν να εκληφθούν ότι περιέχουν δικαιοπρακτική δήλωση, δηλαδή δεν μπορεί να προκύψει από αυτά η βούληση των εκπροσώπων της εταιρίας για τη διανομή των αναγραφόμενων σε αυτά κερδών στους εταίρους. Εξάλλου, η απόφαση διανομής κερδών δεν είναι διαχειριστική πράξη, αλλά ανήκει στην αρμοδιότητα των εταίρων, οι οποίοι πιστοποιούν την ύπαρξη κερδών μέσω της έγκρισης του κλεισίματος του λογαριασμού και αποφασίζουν τη διανομή τους καταρχήν με ομόφωνη απόφαση, στοιχεία που ουδόλως αποδεικνύονται από τις φορολογικές δηλώσεις εισοδήματος του νομικού προσώπου οι οποίες προσκομίσθηκαν για την έκδοση της προσβαλλόμενης διαταγής πληρωμής.

Έτσι λοιπόν, καθίσταται σαφές ότι σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εταίροι διεκδικούν, με την έκδοση διαταγής πληρωμής και εν συνεχεία με τα λοιπά μέσα της αναγκαστικής εκτέλεσης, την πραγμάτωση των φερόμενων ουσιαστικών αξιώσεών τους για αδιανέμητα κέρδη, βασικό στοιχείο για την ευδοκίμηση αυτών είναι η μεσολάβηση ελέγχου από αρμόδια φορολογική αρχή.

*Σουζάνα Κλημεντίδη, Δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr