Σουζάνα Κλημεντίδη: Η περίπτωση της αποδεικτικής δύναμης των αποσπασμάτων των εμπορικών βιβλίων τράπεζας στη δίκη της ανακοπής

Στο πλαίσιο της δίκης που διανοίγεται με την άσκηση της ανακοπής του άρθρου 632 ΚΠολΔ κατά της διαταγής πληρωμής, οι οφειλέτες επικαλούνται μια σειρά από λόγους προκειμένου να επιτύχουν την ακύρωση της επαπειλούμενης σε βάρος τους εκτελεστικής διαδικασίας, η οποία, ιδίως στο πλαίσιο μιας έννομης τάξης που τελεί υπό ασφυκτικούς δημοσιονομικούς ρυθμούς, τις περισσότερες φορές συνοδεύεται και από σοβαρότατες κοινωνικές παρενέργειες. Υπό ένα τέτοιο πλαίσιο, ένας από τους συνήθεις προβαλλόμενους λόγους για να ευδοκιμήσει η ανακοπή είναι η απουσία αποδεικτικής δύναμης των αποσπασμάτων των εμπορικών βιβλίων τράπεζας. Κάποιες φορές, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ένας τέτοιος λόγος γίνεται δεκτός, ενώ κάποιες άλλες όχι, με αποτέλεσμα να γεννάται το ερώτημα πότε και υπό ποιες περιστάσεις η απουσία αποδεικτικής δύναμης των βιβλίων μπορεί να αποβεί ουσιωδώς κρίσιμη για την ακύρωση της διαταγής πληρωμής.

Μια ισχυρή τάση στη νομολογία συνηγορεί υπέρ της θέσης ότι, η περιλαμβανόμενη στην εκάστοτε σύμβαση ειδική συμφωνία σύμφωνα με την οποία η οφειλή του πιστούχου προς την πιστώτρια Τράπεζα, η οποία θα προκύψει από το οριστικό κλείσιμο της πίστωσης, έχει έγκυρα χαρακτηριστικά ως δικονομική σύμβαση, και τούτο διότι δεν έρχεται σε ρήξη με τη δημόσια τάξη, και κατ’ επέκταση μπορεί να αποτελέσει Γενικό Όρο Συναλλαγών (ΓΟΣ) κατά την έννοια του άρθρου 2 Ν 2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών, δηλαδή όρο που έχει διατυπωθεί εκ των προτέρων από την πιστώτρια Τράπεζα για απροσδιόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων. Έτσι, λοιπόν, μια τέτοια συμφωνία θεμελιώνει την εγκυρότητα των αποσπασμάτων των εμπορικών βιβλίων του εκάστοτε χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, τα οποία υπό άλλες συνθήκες, που εν συνεχεία θα εξετάσουμε, δεν θα είχαν αποδεικτική δύναμη, με αποτέλεσμα να αποτελούν εκ πρώτης όψεως (prima facie) αποδεικτικό μέσο, επί τη βάσει του οποίου μπορεί να εκδοθεί διαταγή πληρωμής και να εκκινήσουν οι διαδικασίες εκτέλεσης σε βάρος του οφειλέτη. Βέβαια, ακόμη και έτσι είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι μια τέτοια συμφωνία δεν μπορεί να συνοδεύεται από τον όρο ότι ο πιστούχος δεν θα έχει δικαίωμα να αμφισβητήσει το περιεχόμενο των αποσπασμάτων, καθότι ένας τέτοιος όρος είναι άκυρος ως καταχρηστικός λόγω της υπέρμετρης δέσμευσης της βούλησης του προσώπου.

Από την άλλη, βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες ο προβαλλόμενος λόγος ακυρότητας της διαταγής πληρωμής λόγω διαδικαστικού απαραδέκτου, στο μέτρο που δεν αποδείχθηκε η επίδικη απαίτηση της πιστοδότριας τράπεζας εγγράφως, είναι βάσιμος και οδηγεί στην ακύρωση της διαταγής πληρωμής. Η διαφορά, ωστόσο, της συγκεκριμένης περίπτωσης συνίσταται στο γεγονός ότι η προσβαλλόμενη διαταγή πληρωμής εκδόθηκε με βάσει ακριβή επικυρωμένα αντίγραφα από τα μηχανογραφικά τηρούμενα εμπορικά βιβλία της δικαιούχου, παρά το γεγονός ότι σε κανένα σημείο της επίδικης σύμβασης δανείου και των πρόσθετων πράξεων αυτής δεν εμπεριέχεται δικονομική συμφωνία των συμβαλλομένων μερών που θα ανήγαγε τα αποσπάσματα αυτά σε αποδεικτικό μέσο υπέρ της εκδότριας τράπεζας και, ως εκ τούτου, τα αποσπάσματα αυτά στερούνται αποδεικτικής δύναμης, μη πληρουμένης της αρχής της έγγραφης απόδειξης της απαίτησης για την έκδοση της προσβαλλόμενης διαταγής πληρωμής (ΜΠρΑθ 2084/2023). Τούτο δε πρακτικά σημαίνει ότι στην αίτηση για την έκδοση διαταγής πληρωμής πρέπει να αποτυπώνονται και να επισυνάπτονται όλα τα κατά την παράγραφο 3 του άρθρου 626 ΚΠολΔ έγγραφα, εκ των οποίων αποδεικνύεται η απαίτηση της αιτούσας, προκειμένου να διατηρείται αλώβητη η αρχή της έγγραφης απόδειξης.

Συμπερασματικά, τα ως άνω σκιαγραφούν και το πλαίσιο εκείνο κατά το οποίο η προβολή του λόγου ανακοπής αναφορικά με την αποδεικτική δύναμη των αποσπασμάτων των εμπορικών βιβλίων τράπεζας θα επιτύχει (ή μη) την ευδοκίμησή της.

* Της Σουζάνας Κλημεντίδη, Δικηγόρου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr