Σουζάνα Κλημεντίδη: Το άσυλο της κατοικίας και η συνταγματική προστασία του
Δεν είναι τυχαίο ότι η αποτελεσματική προστασία του ασύλου της κατοικίας αποτελεί απαράβατη προϋπόθεση, προκειμένου οι φορείς του δικαιώματος να καρπωθούν και άλλα δικαιώματα, κάποια εκ των οποίων φυσικά προστατεύονται σε συνταγματικό επίπεδο
dikastiko.gr Οι περισσότερες παραβιάσεις που συντελούνται σε βάρος του ασύλου της κατοικίας ενεργοποιούν αρκετές από τις διατάξεις τόσο του αστικού όσο και του κοινού ποινικού δικαίου. Το Σύνταγμα, παρόλο που προσδιορίζει το εύρος της παρεχόμενης προστασίας, δεν αξιοποιείται όσο θα έπρεπε και είναι κατά κάποιο τρόπο απομονωμένο όταν γίνεται λόγος για καταστρατηγήσεις σε βάρος του ασύλου της κατοικίας. Ποια είναι όμως η σχέση που δημιουργεί το Σύνταγμα στην προστασία του εν λόγω αγαθού, όταν έρχεται σε συνάφεια με την προσθέτως παρεχόμενη προστασία των διατάξεων της αστικής και ποινικής νομοθεσίας;
Πιο συγκεκριμένα, η προστασία του ασύλου της κατοικίας και η προσωπική ελευθερία συνθέτουν ένα αρραγές μέτωπο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η αποτελεσματική προστασία του ασύλου της κατοικίας αποτελεί απαράβατη προϋπόθεση, προκειμένου οι φορείς του δικαιώματος να καρπωθούν και άλλα δικαιώματα, κάποια εκ των οποίων φυσικά προστατεύονται σε συνταγματικό επίπεδο (λχ. ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, απόρρητο των ανταποκρίσεων).
Το άρθρο 9 παρ. 1 Σ ορίζει ότι«H κατοικία του καθενός είναι άσυλο». Η κατοικία βέβαια ερμηνεύεται ως ένας περίκλειστος χώρος, στο πλαίσιο του οποίου η είσοδος απαγορεύεται, δίχως την προηγούμενη συναίνεση του διαμένοντος. Φυσικά, μια τέτοια προστασία εκτείνεται πέραν των ορίων της κατοικίας, εντάσσοντας στο προστατευτικό της πεδίο και άλλα είδη, όπως είναι, μεταξύ άλλων, ένα ιδιωτικό αυτοκίνητο ή ένα οριοθετημένο οικόπεδο. Κατά τούτο, λοιπόν, δημόσια ή κοινόχρηστα πράγματα δεν στοιχειοθετούν την συνταγματική προστασία που απολαύει το άσυλο της κατοικίας. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα ατομικό-αμυντικό δικαίωμα, καθότι σε περίπτωση μη συναίνεσης του φορέα του δικαιώματος, απαγορεύει ενδεχόμενες παραβιάσεις είτε από μεριάς της κρατικής εξουσίας, είτε από τρίτους ιδιώτες.
Ακολούθως, ο σεβασμός της κατοικίας των προσώπων αποκτά ακόμη μεγαλύτερη προστασία μέσω του άρθρου 8 παρ. 1 ΕΣΔΑ, επί τη βάσει της οποίας έχει νομολογηθεί πολλές φορές από το ΕΔΔΑ ότι η παρακώλυση της πρόσβασης του προσώπου στην κατοικία του, όπως επίσης και η μη λήψη εκ μέρους των κρατών των αναγκαίων μέτρων για την υλοποίηση του περιεχομένου του δικαιώματος συνιστούν καταστρατήγηση του άρθρου 8 παρ. 1 ΕΣΔΑ, που ορίζει ότι «Παν πρόσωπον δικαιούται εις τον σεβασμόν της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, της κατοικίας του και της αλληλογραφίας του».
Εν συνεχεία, πρέπει να τονιστεί ότι το άσυλο της κατοικίας δεν αποτελεί ένα απόλυτο μέσο προστασίας και διαφύλαξης των προσωπικών συμφερόντων του προσώπου πέραν της κείμενης νομοθεσίας και των δυνατοτήτων της κρατικής εξουσίας. Τούτο δε σημαίνει ότι, το δικαίωμα που κατοχυρώνει το άρθρο 9 Σ. τελεί υπό την επιφύλαξη του νόμου, ακριβέστερα απαιτείται να εναρμονίζεται με τους γενικούς περιορισμούς των ατομικών δικαιωμάτων, ιδίως δε με την αρχή της αναλογικότητας. Έτσι λοιπόν, η έρευνα της κατοικίας ενός προσώπου στο πλαίσιο των διατάξεων της ποινικής δικονομία δεν μπορεί να λάβει χώρα χωρίς την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής εξουσίας. Στην κατεύθυνση αυτή, ομοίως, και κάπως παραδειγματικά θα λέγαμε ότι, η επιτόπια είσοδος αστυνομικής επιχείρησης σε πολυκατοικία στην οποία μόλις πραγματοποιήθηκε ένοπλη ληστεία, δεν θίγει την προστασία του ασύλου της κατοικίας, ούτε φυσικά και το δικαίωμα του προσώπου για την διασφάλιση του ιδιωτικού βίου του, καθότι η εν λόγω επιχείρηση διενεργείται κατόπιν πρόσκλησης και κατατείνει στην διαφύλαξη της προστασίας του ασύλου, η οποία ευθέως απειλείται.
Τέλος, στον απόηχο των τεχνολογικών εξελίξεων, η παραβίαση του ασύλου της κατοικίας μπορεί να πραγματοποιηθεί και χωρίς φυσική παρουσία, μπορεί δηλαδή να πραγματωθεί μέσω τεχνικών μέσων. Σε αυτό εξ άλλου κατατείνει και η απαγόρευση είσδυσης των καμερών που υπάρχουν στο δημόσιο χώρο σε εισόδους κατοικιών και σε εν γένει χώρους που άπτονται του συνταγματικά προστατευόμενου πεδίου του ασύλου της κατοικίας των προσώπων.
*Της Σουζάνας Κλημεντίδη, Δικηγόρου
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σουζάνα Κλημεντίδη: Μια σύντομη επισκόπηση του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών προς το Δημόσιο και τον ΕΦΚΑ – Τι πρέπει να γνωρίζετε Σουζάνα Κλημεντίδη: Η προστασία του εκμισθωτή στη βραχυχρόνια μίσθωση Περισσότερη ευελιξία και λιγότερες ώρες εργασίας προτείνει η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας Μετάθεση εργαζομένου – Πότε επιτρέπεται; Γιάννης Καρούζος: Αυξήσεις για έναν στους δυο μισθωτούς φέρνει ο νέος κατώτατος – Το στοίχημα της διάχυσης των αυξήσεωνΑκολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
