Κ. Τσιάρας: Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας, η «ηλεκτρονική δημοκρατία» και τα «όπλα» κατά της διαφθοράς

Στην υιοθέτηση της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων, στα διοικητικά δικαστήρια και στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αναφέρθηκε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας, μιλώντας στην ημερίδα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς. Προανήγγειλε ακόμα ότι σύντομα θα υπάρχει ανάλογη δυνατότητα με τα πρακτικά των ποινικών δικαστηρίων. Συγχρόνως, η ηλεκτρονική διαχείριση θα επεκταθεί πέρα από τα δικαστήρια Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πειραιά και Χαλκίδας και στα υπόλοιπα δικαστήρια της χώρας.

Όπως σημείωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης, σε ό,τι αφορά τα διοικητικά δικαστήρια πρόκειται για σταδιακή απο-υλοποίηση της διοικητικής δίκης, συμβάλλοντας στην επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών. Συγχρόνως, με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η αυθεντικότητα των δικογράφων και ολόκληρης της δικογραφίας και παράλληλα πιστοποιείται ο ακριβής χρόνος καταβολής του κάθε σχετικού εγγράφου. Αυτή η πρωτοβουλία, σημείωσε ο κ. Τσιάρας, μπορεί να ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στον θεσμό της Δικαιοσύνης, καθώς θέτει τις απαραίτητες δικλείδες διαφάνειας που επιζητούν οι πολίτες από τη λειτουργία της Δικαιοσύνης.

Επίσης, αναφέρθηκε στην απόφαση της κυβέρνησης να θεσμοθετήσει κανόνες ηλεκτρονικής δημοκρατίας στις ψηφοφορίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ουσιαστικά, σημείωσε, στο παρελθόν μέσα από ένα στερεότυπο που αναπαραγόταν από τις πλειοψηφίες, συνήθως λαμβάνονταν κρίσιμες αποφάσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων για ζητήματα που αφορούσαν τους πάντες, από έναν πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων που βρίσκονταν στους χώρους συνελεύσεων.

Αναφερόμενος στο λόγο που δεν επέτρεψε εγκαίρως την υλοποίηση αυτής της απόφασης, μίλησε για απουσία ενός συστήματος που θα μπορούσε να στηρίξει μια τέτοια διαδικασία. «Στην εποχή, όμως, της 5ης γενιάς ψηφιακών συστημάτων, τα πράγματα γίνονται απλούστερα και ασφαλέστερα. Και πλέον οι αποφάσεις που θα λαμβάνονται με ψηφοφορίες τέτοιου τύπου, στην πραγματικότητα θα λαμβάνονται με τη υψηλότερη δυνατή πλειοψηφία».

Η ηλεκτρονικοποίηση και η ψηφιοποίηση του κράτους δεν αποτελεί πανάκεια, ούτε εξασφαλίζει από μόνη της τη διαφάνεια, την αποδοτική λειτουργία και την αξιοπιστία των θεσμών, αφού εναπόκειται στους ίδιους τους λειτουργούς των θεσμών να διασφαλίσουν τα παραπάνω, σημείωσε ο κ. Τσιάρας. Δημιουργείται, μεν, ένα περιβάλλον που καθιστά τις διαδικασίες πιο φιλικές προς τους πολίτες, διασφαλίζεται το δίκαιο και η διαφάνεια, αλλά οι λειτουργοί είναι αυτοί που ευθύνονται για την εξέλιξη της όποιας διαδικασίας.

Ο κ. Τσιάρας, παρεμβαίνοντας κατά τη συζήτηση που ακολούθησε, σημείωσε ότι υπάρχει μια γενικότερη αντίσταση της κοινωνίας να ενσωματώσει τις νέες διαδικασίες και αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίον βρισκόμαστε χαμηλά στη σχετική κατάταξη σε επίπεδο ΕΕ. Μίλησε για καχυποψία των πολιτών, σχετικά με το εάν υπάρχουν σκιές πίσω από ό,τι επιχειρείται.

Ολόκληρη η ομιλία του υπουργού Δικαιοσύνης:

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας δεν είναι σχήμα λόγου, ούτε μια λεκτική ακροβασία. Είναι ουσιαστικά μια ολόκληρη διαδικασία μετάβασης στην ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση, η οποία στην προέκταση της είναι συνυφασμένη με αυτό που λέμε «ηλεκτρονική δημοκρατία». Για να κατανοήσουμε αυτή τη μετεξέλιξη των θεσμών πρέπει να καταλάβουμε πως, η ηλεκτρονική δημοκρατία δεν είναι μια νέα μορφή δημοκρατίας, στην οποία οι παραδοσιακοί θεσμοί εκφυλίζονται. Αντίθετα, είναι μια πρόσθετη δυνατότητα, συμπληρωματική των παραδοσιακών. Ένα συμπληρωματικό εργαλείο που διευρύνει τις διαθέσιμες επιλογές για τους πολίτες, οι οποίοι μπορούν να εμπλακούν ακόμα περισσότερο στη δημοκρατική διαδικασία καθώς διασφαλίζεται η εύρυθμη και αποτελεσματικότερη λειτουργία των θεσμών. Στην προσπάθεια μετάβασης στην νέα εποχή για τη χώρα μας, δύο – τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα μου έρχονται αμέσως στο μυαλό. Πρώτον, η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων στα Διοικητικά Δικαστήρια και το Συμβούλιο της Επικρατείας, που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή των Ελλήνων. Μια πρωτοβουλία η οποία αποσκοπεί στη συμφιλίωση των παραδοσιακών θεσμών κα των λειτουργιών της Δικαιοσύνης με τις νέες τεχνολογίες. Αυτή η πρωτοβουλία, η οποία αποσκοπεί προφανώς στη σταδιακή από-ϋλοποίηση της διοικητικής δίκης και στην επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών, έχει σημαντικό αντίκτυπο στη μάχη κατά της διαφθοράς, καθώς διασφαλίζει την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα των δικογράφων αλλά και ολόκληρης της δικογραφίας, ενώ πιστοποιεί με τρόπο αδιαμφισβήτητο τον ακριβή χρόνο υποβολής του κάθε έγγραφου στοιχείου. Προφανώς, αυτή η πρωτοβουλία ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στον θεσμό της Δικαιοσύνης και θέτει τις απαραίτητες δικλείδες διαφάνειας που επιζητούν οι πολίτες από τη Δικαιοσύνη και τους λειτουργούς της. Αντίστοιχα, η κυβερνητική απόφαση να θεσμοθετήσει κανόνες ηλεκτρονικής δημοκρατίας στις ψηφοφορίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που έγινε νόμος του Κράτους στον αναπτυξιακό νόμο, είναι ένα ακόμα παράδειγμα Η προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία, ήταν μέχρι πριν λίγα χρόνια εντελώς αδιανόητη. Όχι μόνο από ιδεοληπτικούς λόγους, που αναπαρήγαγαν στερεότυπα, ευνοϊκά για τις μειοψηφίες. Αλλά κυρίως γιατί ένα τέτοιο σύστημα «λύγιζε» κάτω από τις αδιαμφισβήτητες τεχνικές αδυναμίες. Στην εποχή της πέμπτης γενιάς ψηφιακών συστημάτων, όμως, τα πράγματα είναι απλούστερα και βεβαίως ασφαλέστερα. Πλέον, οι αποφάσεις που λαμβάνονται με ψηφοφορία, για την απεργία ή για άλλα σοβαρά ζητήματα θα λαμβάνονται με μεγαλύτερη, ισχυρότερη πλειοψηφία, από περισσότερα μέλη, σε σχέση με το παρωχημένο πλαίσιο που προέβλεπε τη λήψη των αποφάσεων μόνο από τους ελάχιστους παρόντες στους περιορισμένους χώρους των γενικών συνελεύσεων.

Δεν παραβλέπω πως η μετάβαση στην ηλεκτρονική δημοκρατία ενέχει και κινδύνους. Και η διασφάλιση όρων ισότιμης και επαρκούς προσβασιμότητας και εκπαίδευσης για την ορθή εφαρμογή των ηλεκτρονικών διαδικασιών προϋποθέτει αυξημένες εγγυήσεις που εξασφαλίζουν ισότιμη προσβασιμότητα στα ηλεκτρονικά μέσα σε όλη την επικράτεια, και τη δημιουργία κατάλληλων και ολοκληρωμένων μέσων, που είναι ασφαλή και φιλικά προς τον χρήστη. Προφανώς, η ηλεκτρονικοποίηση / ψηφιοποίηση του Κράτους δεν αποτελεί πανάκεια. Ούτε εξασφαλίζει από μόνης της τη διαφάνεια, την αποδοτική λειτουργία και την αξιοπιστία των θεσμών, η οποία, τελικά εναπόκειται στους ίδιους τους λειτουργούς των θεσμών να την προασπίσουν. Παρέχει όμως ένα διαυγές περιβάλλον στο οποίο οι διαδικασίες καθίστανται πιο απλές, πιο προσιτές, πιο φιλικές προς τους πολίτες, εξασφαλίζοντας ασφάλεια δικαίου και διαφάνεια.

Οι δράσεις

Είναι σαφές, πως μεγαλύτερο πρόβλημα ακόμα και από την αδιαφάνεια, είναι η υποψία. Είναι το ενδεχόμενο της αδιαφάνειας στις διαδικασίες. Μια υποψία, η οποία παραλύει τους θεσμούς, και στο τέλος της ημέρας αυξάνει την αμφισβήτηση των πολιτών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις καταλήγει στην έμμεση νόθευση του ανταγωνισμού, που καθυστερεί την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας. Πάρτε για παράδειγμα το ζήτημα των δημοσίων συμβάσεων. Ένα ζήτημα το οποίο καλύπτεται, διαχρονικά από ένα πέπλο μυστηρίου, και επιτρέπει να ευδοκιμούν φήμες για προστατευόμενους προμηθευτές του δημοσίου ή ακόμα και αδιαφανείς διαγωνισμούς. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προωθεί ήδη τη Δημιουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αφερεγγυότητας. Με τη διασύνδεση του με το ΓΕΜΗ το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιχειρεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Και παρέχει έναν οριζόντιο δίαυλο μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του υπόλοιπου Δημοσίου τομέα, για την άντληση των αναγκαίων στοιχείων, προκειμένου να προχωρούν με αδιάβλητο τρόπο οι διαγωνισμοί, ενώ οι επιχειρήσεις θα διατηρούν χωρίς εκπτώσεις την πρόσβασή τους στα αναγκαία πιστοποιητικά. Και αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη πρόκληση. Γιατί σημασία, πια, δεν έχει να δημιουργήσουμε νέα κάθετα συστήματα, τα οποία αδυνατούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Το μεγάλο στοίχημα είναι να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε οριζόντιες δομές. Δομές αποτελεσματικής διασύνδεσης και διαλειτουργικότητας. Να δημιουργήσουμε, δηλαδή την «κοινή γλώσσα» την οποία χρειάζονται όλα αυτά τα συστήματα ώστε να μπορούν να επικοινωνούν. Όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με όλους τους κλάδους της δημόσιας διοίκησης και των διωκτικών αρχών, δημιουργώντας μια κοινή Βάση δεδομένων. Μια βάση που θα διαλειτουργεί αποτελεσματικά με τα αντίστοιχα συστήματα των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών, δημιουργώντας ευνοϊκότερες συνθήκες για την ανάπτυξη της δικαστικής συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών αλλά και μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Στο ίδιο πλαίσιο, η κυβέρνηση έχει ένα φιλόδοξο μεσοπρόθεσμο στόχο για την περεταίρω ψηφιοποίηση έντυπων αρχείων και δεδομένων δικαστηρίων, με σκοπό την αξιοποίησή τους από τα υλοποιούμενα πληροφοριακά συστήματα στον χώρο της Δικαιοσύνης, όπως το ΟΣΔΔΥ –ΔΔ και το ΟΣΔΔΥ ΠΠ, το μεγαλύτερο, ίσως το πιο εμβληματικό – θα έλεγα- έργο για το εκσυγχρονισμό και τη ψηφιοποίηση της Ελληνικής Δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση ολοκληρώνει άμεσα τις διαδικασίες για την προκήρυξη του διαγωνισμού για τη δεύτερη φάση του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης των Δικαστικών Υποθέσεων Ποινικής και Πολιτικής Δικαιοσύνης. Πρόκειται ουσιαστικά για την επέκταση του υπάρχοντος Συστήματος, από την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκίδα σε όλα τα δικαστικά καταστήματα της χώρας. Μια δράση, η οποία στην ολοκλήρωσή της θα έχει ομογενοποιήσει το πληροφοριακό περιβάλλον για τα ελληνικά δικαστήρια αναβαθμίζοντας την ποιότητα αλλά και την ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης, μέσω ενός ενιαίου κεντρικού συστήματος. Παράλληλα, έχουμε ήδη θεσπίσει νομοθετικά τη δυνατότητα τηλεσυνεδριάσεων, ώστε να είναι δυνατή η απομακρυσμένη κατάθεση μαρτύρων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια τη διεξαγωγή της δίκης βρίσκονται μακριά από τον τόπο διεξαγωγής της δίκης ή ακόμα και στο εξωτερικό. Μια νέα δυνατότητα, που θα διευκολύνει και φυσικά θα επιταχύνει τη δικαστική διαδικασία.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr